ÇİN’İN KIRILAN İMPARATORLUĞU: DÜNYA YIKIMIN EŞİĞİNDE

İş İnsanı | Siyasi Stratejist – BWA Türkiye Başkanı

Çin, son kırk yılda küresel ekonominin devleşen gücü oldu. Fakat bugün bu devin ayakları çatırdıyor. Emlak piyasasında çöküş, borç batağına saplanmış yerel yönetimler, hızla yaşlanan nüfus ve Batı’nın yükselen ticaret duvarları… Çin hâlâ güçlü görünse de, devliğinin kırılganlığı artık saklanamıyor. Ve bu kırılganlığın gölgesi yalnızca Pekin’i değil, Berlin’i, Ankara’yı ve Londra’yı da sarsacak.

Çin’in krediyle şişirilmiş inşaat mucizesi çöktü. Betonla dolan şehirler boş kasalarla baş başa kaldı. Halkın serveti eridi, yerel yönetimler gelir kaynaklarını yitirdi. Bu sadece Çin’in değil, dünyanın meselesi. Çünkü Çin’deki her sarsıntı küresel ölçekte bir ekonomik deprem demektir. Xi Jinping’in 2035 hedefi kulağa görkemli geliyor: Kişi başına düşen gelirin ikiye katlanması, teknolojide küresel liderlik, “ortak refah.” Ama gerçek tablo bu vizyonun altını oyuyor. Çin, elektrikli araçlardan yapay zekâya, bataryadan biyoteknolojiye kadar yüksek teknolojide zirveye oynamaya çalışırken içeride yetersiz tüketim, sosyal güvenlik açığı ve ağır borç yüküyle boğuluyor.

Bu çelişki Çin’i 2035’te aynı anda hem dev gibi hem de kırılgan kılacak. Dışarıda kudretli bir oyuncu; içeride kendi halkının beklentilerini karşılamaktan uzak bir toplum. Dünyayı sarsacak ama içeride huzursuzluğunu gizleyemeyecek bir model. Avrupa ve Türkiye için bu manzara sadece bir uyarı değil, sert bir tokattır. Üretim yerine tüketime, inovasyon yerine ithalata, kalıcı refah yerine kredi balonlarına yaslanırsak Çin’in açmazının küçük bir kopyasına biz de düşeriz. Avrupa “biz zaten teknoloji devi” rehavetine kapılırsa Çin’in hamlelerini ıskalayacak. Türkiye “bu bizi ilgilendirmez” diye sırtını dönerse, Çin’deki bir kriz domates fiyatından sanayi ihracatına kadar her şeyi altüst edecek.

Çin’in hikâyesi artık romantik bir başarı öyküsü değil, sert bir uyarı metnidir. 2035’te dünyanın temelini sallayacak olan bu kırılganlık, hazırlıksız olanları yıkacak, hazırlıklı olanlara ise tarihi bir fırsat sunacaktır.

Çetin Ay