Son dönemde bazı kredi kapatma işlemlerinde uygulanan şartlar, finansal denge ve adalet açısından tartışma konusu olmaya başladı. Borcunu vadesinden önce kapatmak isteyen şirketlerin, müşteri beyanlarına göre, yaklaşık yüzde 8'e varan erken ödeme farkıyla karşılaştığı görülüyor. Bu bilgi, çeşitli iş çevrelerinde ve piyasa değerlendirmelerinde dile getiriliyor. Bankacılık sisteminde erken ödeme, genel olarak risk azaltıcı bir davranış olarak kabul edilir ve birçok finans sisteminde teşvik edilir. Çünkü borcunu zamanında ve hatta erken kapatan taraf, piyasaya güven veren aktördür.
Burada dikkat çeken husus, borcunu kapatmak isteyen tarafa ek maliyet yansıtılırken, borcunu ödemekte zorlanan taraflara yeniden yapılandırma veya ek süre gibi kolaylıkların sunulabilmesidir. Bu durum, "dürüst davranışın neden dezavantaja dönüştüğü" sorusunu beraberinde getirmektedir. Finans sistemi, sadece rakamlarla değil, güven ve öngörülebilirlik ile ayakta kalır. Ekonomik değer, ancak karşılıklı güven ilişkisiyle sürdürülebilir.
Devlet bankalarının tarihsel rolü, üretimi desteklemek, istihdamı korumak ve iş dünyasına denge sağlamaktır. Borcunu ödeyen tarafın sistem içinde korunması, finans kültürünün temel prensiplerinden biridir. Bu nedenle, erken kapama farklarının kapsamı, gerekçesi ve hesaplama yöntemleri; finans hukuku, tüketici hakları ve piyasa istikrarı açısından şeffaf şekilde değerlendirilmelidir.
Konu, kişi, kurum ya da tekil işlem meselesi değil; finansal davranış normlarının geleceği açısından önemlidir. Ekonomide güven duygusu azaldığında, piyasa yavaşlar; güven güçlendiğinde, üretim ve istikrar artar. Sağlam bir finans kültürü için temel ilke açıktır: Borcunu ödeyen dezavantajlı duruma düşmemeli, doğruluk ve sorumluluk desteklenmelidir.
Bu çerçevede, erken ödeme uygulamalarının şeffaf kriterlerle ele alınması, finansal denge açısından gereklidir.
Çetin Ay
BWA BAŞKANI
İbrahim Yaman ulusal basın ajansı