Türkiye'de her yıl belli dönemlerde görülen şap hastalığı, alınan tedbirler ve aşılamalar sayesinde geçmişte kısa sürede kontrol altına alınabiliyordu. Ancak bu yıl tablo farklı. Bakanlık "önlem alındı, hastalık kontrol altında" açıklamalarını sürdürürken, sahadan gelen bilgiler durumun tam tersini gösteriyor. Üreticinin feryadı her geçen gün büyürken, hastalığın neden bu kadar yayıldığına dair ciddi iddialar gündeme taşınıyor.
Edinilen bilgilere göre, şap hastalığı etkeni virüsün 7 ana tipi ve onlarca alt tipi bulunuyor. Türkiye'de hastalığın görülen tiplerine göre geliştirilen aşılarla yıllardır başarıyla yürütülen mücadele, bu yıl ülkede daha önce rastlanmayan bir virüs tipinin girişiyle sekteye uğradı. Bakanlık, yeni tipe karşı alelacele aşı üretimi sürecine girerken, Şap Enstitüsü'nün kapasitesi bu yeni tip aşıya tahsis edildi. Ancak zamanında alınmayan önlemler Şap enstitüsünde uzman personelin görevlerinden alınması gibi durumlar sahada şap aşıları su bazlı mı? söylenimlerini artırarak hem kurumun hem de bakanlığa karşı güven sarstı.
Yeni Virüs Tipi, Eski Sorunlar
Uzmanlara göre tabloya yakından bakıldığında ciddi yönetim zafiyetleri göze çarpıyor. Peki, bu yönetim zafiyetinde hangi bakan yardımcısı tüm bu olanlara göz yumuyor? Bu konuda süreç neden yönetilemiyor?
Yeni virüs tipinin ülkeye girişi, uzun süredir gündemde olan kaçak hayvan girişleri iddialarını da güçlendiriyor. Üstelik yetkililerin de bu durumu dolaylı biçimde kabul ettiği de belirtiliyor.
Yeni aşı tipinin zamanında dağıtılamaması ve uygulanamaması, buna karşın önceden bilinen virüs tiplerine karşı aşılamanın durdurulması, sahada "aşı yapılan hayvanlarda bile hastalık çıkıyor" öngörüsünün yayılmasına neden oldu.
Kurban Bayramı öncesinde hastalığın görülmesine rağmen, "hayvan hareketlerini kısıtlarsak kamuoyunda olumsuz imaj oluşur" düşüncesiyle sıkı tedbirlerin alınmaması, virüsün ülkenin dört bir yanına hızla yayılmasına yol açtı. Hatta hastalıklardan ari Trakya bölgesini bile şap vurdu. Peki, hastalıktan ari bölgesi ilan edilen Trakya'ya bu hastalık nasıl bulaştı. Sorusu akıllara geliyor!
Bakanlığa bildirilen aşılama oranlarının abartılı olduğu, açıklanan rakamların sahadaki durumla uyuşmadığı da ifade ediliyor. Bu durum, üreticinin bakanlığa olan güvenini de sarsmış durumda.
Hayvan hareketlerine yönelik kısıtlamalar konusunda da geç alındı. Üreticiler bir yerden başka yere hayvan götüremezken, ithal hayvanların ülke içinde rahatça dolaşması ise büyük tepki topladı. Bu durum çiftçiler arasında, "bilerek cezalandırılıyoruz" düşüncesine de ayrıca yol açtı.
Bazı çevrelerin, yaşanan sorunun veteriner hekimlerin aşı uygulamalarındaki suiistimallerinden kaynaklandığı yönündeki iddialarına bakanlıktan güçlü bir yanıt gelmedi. Bu durum, yıllardır sahada fedakârca çalışan veteriner hekimleri ise derinden üzdü.
Tüm bu gelişmeler, sadece verim kaybı ve üretimde düşüşe değil, aynı zamanda yüksek oranda hayvan kaybına da neden oldu. Hayvancılıkta birçok damızlık anayı kaybederek hem üreticinin zararına hem de ülkenin zararına yol açtı.
Peki, bu işin sorumlusu kim? Bu sorumlu ya da sorumlular hakkında soruşturma açılacak mı? Ülke hayvancılığının kaderi ile oynayanlar kendi çıkarları ve menfaatleri konusunda almış olduğu kararlar ülke hayvancılığını bitirme noktasına getirdi. Bu hayvancılığın gemi kaptanı kim? Dümeninde kim var? Bu soruları üreten hem de alın teri ile iş yapan tüm üreticiler merak ediyor!
"Bilgisizlik Değilse, Büyük Bir İhmal"
Uzmanlar ve üreticiler, gelinen noktada yaşananların sıradan bir aksaklıkla açıklanamayacağını vurguluyor. Eğer bu tablo bilgisizlikten kaynaklanmıyorsa, çok büyük bir ihmalin veya yönetim hatasının söz konusu olduğu da ifade ediliyor.
Kamuoyu, sorumlular hakkında gerekli adımların atılmasını bekliyor. Aksi halde, "bu işte hata değil, kasıt var" şeklindeki söylemlerin güçleneceği, toplumdaki güvensizliğin daha da derinleşeceği değerlendirilirken üretici özellikle hayvancılık konusunda hem üretime hem de bakanlığa küsmüş durumda.